طرح ایجاد منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی در برنامه چهارم توسعه مطرح و به تصویب هیئت محترم وزیران رسید و در سال ۱۳۸۹ توسط مجلس محترم شورای اسلامی تصویب و به تاًیید شورای محترم نگهبان رسید. این منطقه با اخذ مصوبات هیات محترم دولت و مجلس محترم شورای اسلامی در دو سایت مرکزی ( به مساحت ۷۳۰ هکتار) و مرزی ( به مساحت ۱۰۰ هکتار) با کاربری عام (صنعتی ، تجاری ،خدماتی ) به عنوان تنها منطقه ویژه اقتصادی کشور که دارای یک قطعه منفصله در نقطه صفر مرزی مستقر در مرز رسمی ماهیرود (میل ۷۸) می باشد.
موقعیت جغرافیایی و مزیتها
منطقه ویژه اقتصادی بیرجند در فاصله حدود ۱۰ کیلومتری جنوب شهر بیرجند و در مجاورت فرودگاه بینالمللی بیرجند واقع شده است. این موقعیت، دسترسی سریع به مسیرهای هوایی، جادهای و مرزهای شرقی ایران بهویژه مرز ماهیرود با افغانستان را فراهم میکند. با توجه به قرارگیری در محور ارتباطی شرق کشور، این منطقه یکی از دروازههای اصلی تجارت ایران با آسیای مرکزی و شبهقاره هند به شمار میرود.
اهداف و ماموریتها
توسعه صادرات کالاهای تولیدی شرق کشور و تسهیل تجارت با افغانستان و پاکستان.
جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی در حوزههای صنعتی، معدنی و خدماتی.
ایجاد مرکز لجستیک و بستهبندی برای صادرات کالاهای معدنی و کشاورزی.
پشتیبانی از صنایع کوچک و متوسط منطقه و ایجاد اشتغال پایدار.
ارتقای نقش استان خراسان جنوبی در زنجیره تامین ملی و منطقهای.
زیرساختها و ظرفیتهای اقتصادی
منطقه ویژه اقتصادی بیرجند در زمینی به وسعت حدود ۶۵۰ هکتار طراحی شده و از زیرساختهای کامل صنعتی برخوردار است. امکانات منطقه شامل: گمرک اختصاصی، شبکه برق و گاز صنعتی، آبرسانی، جاده دسترسی، فیبر نوری، سردخانه صادراتی و انبارهای مکانیزه است. فعالیتهای صنعتی در این منطقه عمدتا در حوزههای فرآوری محصولات معدنی، صنایع غذایی، بستهبندی و لجستیک صادراتی متمرکز است؛
همچنین، نزدیکی به فرودگاه بینالمللی بیرجند امکان حمل سریع کالاهای صادراتی را فراهم و منطقه را به مرکز لجستیکی شرق کشور تبدیل کرده است.
